Xu cổ Việt Nam

Vua Đinh Tiên Hoàng (924-979), tên húy là Đinh Bộ Lĩnh, là người có công dẹp loạn 12 sứ quân, sáng lập triều đại nhà Đinh. Năm 968, Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi hoàng đế, đặt quốc hiệu là Đại Cồ Việt, dời kinh đô về Hoa Lư. Năm 970, ông đặt niên hiệu là Thái Bình và cho đúc đồng Thái Bình Hưng Bảo...

Năm 1258, Trần Thái Tông truyền ngôi cho con là Trần Thánh Tông. Trần Thánh Tông là hoàng đế thứ hai của nhà Trần, ông được mô tả là một vị hoàng đế tài giỏi, giữ vững được nền độc lập của quốc gia. Trần Thánh Tông có sử dụng hai niên hiệu là Thiệu Long (1258-1272) và Bảo Phù (1273-1278). Tất cả những đồng xu đúc trong hai niên hiệu này đều là những đồng xu vô cùng quý hiếm.

Truyền thuyết kể rằng: trước khi Lê Long Đĩnh chết (1009), sét đánh vào cây gạo ở châu Cổ Pháp, vết hằn thành bài thơ chữ Hán, trong đó có hai câu: ""...Hòa đao mộc lạc/Thập bát tử thành..." Sư Vạn Hạn đoán ba chữ ""hòa đao mộc " ghép thành chữ Lê 黎, còn ba chữ "thập bát tử'' ghép thành chữ Lý 李. Đó là điềm báo nhà lê sẽ "lạc" - mất và họ Lý sẽ lên thay "thành" lập vương triều mới. Nhân đó quần thần cùng nhau tôn Lý Công Uẩn lên ngôi, tức Thái Tổ triều Lý, lấy niên hiệu là Thuận Thiên (1010-1028)...

Sau hơn 10 năm hưởng Thái Bình, dân Đại Việt chuẩn bị phòng thủ trước âm mưu xâm lược của lân bang to lớn, nước Đại Tống. Băn khoăn trước vận nước, ấu chúa chưa tham chính được, giang sơn có cơ nguy vong, thái hậu triều Đinh bèn khoác long bào lên vai chủ soái Lê Hoàn. Thập đạo Tướng quân lên ngôi, lập ra triều Lê (sử gọi là “nhà Tiền Lê”)  lấy niên hiệu là Thiên Phúc (980-988) rồi sau đó đổi sang Hưng Thống (989-994), Ứng Thiên (995-1005)...

Lê Thánh Tông (1442 – 1497) là vị Hoàng đế thứ tư trên danh nghĩa và thứ năm trên thực tế của vương triều Lê Sơ trong lịch sử Việt Nam (Lê Nghi Dân tạo phản cướp ngôi nên các sử gia thời đó không công nhận là hoàng đế chính thống), trị vì từ năm 1460 đến khi băng hà vào năm 1497, là vị vua tại vị lâu nhất thời Lê Sơ và lâu thứ hai thời Hậu Lê [sau Lê Hiển Tông với 46 năm (1740 - 1786)]. Thời kỳ của ông đã đánh dấu sự hưng thịnh của triều Hậu Lê nói riêng và chế độ quân chủ Việt Nam nói chung với tên gọi Hồng Đức thịnh trị

Các nhà nghiên cứu và sưu tập tiền cổ đều rất quen với đồng xu cổ Minh Đức thông bảo, được đúc đẹp với thư pháp khải thư chuẩn chỉ như tiền của nhà Lê sơ và đều công nhận Minh Đức thông bảo là tiền cổ nhà Mạc. Ngoài Minh Đức thông bảo, ở Việt Nam còn có phát lộ một số tiền cổ Minh Đức nguyên bảo, với chữ Nguyên viết như kiểu tiền Bắc Tống, tiền mỏng hơn và chữ cũng như gờ tiền, gờ lỗ không nổi sâu như tiền nhà Lê sơ. Các nhà nghiên cứu Nhật Bản xếp tiền cổ Minh Đức nguyên bảo vào dòng tiền không chính triều, cùng trong bộ Trường tự với những đồng tiền như Tuyên Hòa Hựu Bảo...

Lê Duy Kỳ là cháu đích tôn của vua Lê Hiển Tông, ông lên ngôi trong bối cảnh quân Tây Sơn từ phương Nam tràn chiếm Bắc Hà, lật đổ chúa Trịnh. Triều đại của ông chứng kiến sự thay đổi lớn từ việc kết thúc các đời chúa Trịnh, đến sự phát triển của nhà Tây Sơn, và việc cầu viện nhà Thanh đem quân sang đánh Quang Trung với hy vọng trở lại ngai vàng...